پرسش :

چگونه والدين در فرایند تربیت فرزندان می توانند قاطع، اما با محبت باشند؟

پاسخ :
ديده مي‌شود که والدين مختلف شيوه‌هاي متفاوتي را براي ارتباط کودکان خود بکار مي‌برند. اين شيوه ها را با وجود تنوع آن ها مي توان در چهار دسته طبقه بندي کرد. اين دسته بندي بر اساس دو ويژگي مهم در ارتباط با کودک، شامل محبت و قاطعيت صورت مي‌گيرد .
معناي لغوي قاطعيت در ارتباط با کودک به معني استواري و ثبات در رأي است. بطوري که با دليل خاصي کاري انجام شود و ادامه پيدا کند و براحتي تغيير نکند. و منظور از محبت همان پذيرش و صميميتي است که والدين در مقابل کودک از خود نشان مي‌دهند.
روش ارتباطي توام با احترام با کودک در پيش بگيريد. به اين طريق او خود را موجودي ارزشمند خواهد دانست و عزت نفس او رشد پيدا خواهد کرد
انواع والدين بر حسب نحوه برخورد با کودکان: والدين را بر حسب اينکه چه ميزاني از قاطعيت و محبت را در ارتباط با کودکان خود نشان مي‌دهند مي‌توان به چهار طبقه دسته بندي کرد.
والدين قاطع و محبت کننده
اين دسته از والدين آنهايي هستند که قاطعيت در کلام و گفتار دارند. بدون دليل کاري را انجام نمي‌دهند و وقتي دليلي براي انجام کاري وجود داشته باشد با قاطعيت آن را انجام مي‌دهند. يا برعکس ، اگر دليلي منطقي وجود نداشته باشد با قاطعيت از انجام آن خودداري مي‌کنند و تسليم خواسته‌هاي کودک نمي‌شوند. آنها در عين قاطع بودن ، صميمي و با محبت نيز هستند. به خواسته‌هاي کودک به صورت متعادل توجه دارند و از اينکه تمام خواسته‌هاي کودک را براي ساکت کردن او بپذيرند خودداري مي‌کنند. چنين مادراني کار تربيت کودک را با محبت و پذيرش جلو مي‌برند و از تنبيه بدني خودداري مي‌کنند. و از شيوه‌هايي مثل قطع کوتاه محبت (مثل اخم ، مثل نگاه تنبيه آميز) براي تنبيه استفاده مي‌کنند.
والدين قاطع طرد کننده
اين دسته از والدين با وجود قاطعيت زيادي که دارند فاقد محبت و صميميت هستند. آنها در رفتار و گفتار خود چندان پذيرش و صميميتي از خود نشان نمي‌دهند. سختگير و خشک و خشن مي‌باشند. ممکن است از تنبيه‌هاي شديد هم استفاده کنند. کودکان اين والدين هميشه احساس خلاء عاطفي مي‌کنند. اين کودکان يا مثل والدين خود طرد کننده و سرد و خشن بار مي‌آيند يا شديدا نيازمند محبت. چنين کودکاني اختيار ، عزت نفس و اعتماد به نفس کافي ندارند.
والدين با محبت فاقد قاطعيت
اين والدين شايد به همان اندازه والدين قاطع با محبت به کودکان خود محبت مي کنند، اما قاطعيت کافي ندارند. بطوري که با کوچکترين اصرار و پافشاري تسليم کودک مي‌شوند. رفتارهاي خود را زود تغيير مي‌دهند و شيوه تربيتي و ارتباطي ندارند. اين کودکان ياد مي‌گيرند که با کمي اصرار مي‌توانند پدر يا مادر را راضي کند.
والدين فاقد قاطعيت طرد کننده
اين دسته از والدين نه قاطعيت دارند نه محبت. معمولا کودکان را بحال خود مي‌گذارند. بر شيوه‌هاي تربيتي پايبند نيستند. و بسيار سهل‌ گير هستند. توجهي به نيازهاي کودک چه جسمي و عاطفي ندارند و عمدتا به دنبال نيازها و خواسته‌هاي خود هستند. اين کودکان ياد مي‌گيرند روي والدين خود حساب نکنند. داراي آزاديهاي مطلق هستند و سرخود بار مي‌آيند.
کدام شيوه ارتباطي مناسبتر است؟
بايد توجه داشته باشيم که قاطعيت و محبت و تعيين ميزان آن در ارتباط با کودک اهميت بسيار دارد. درجاتي از قاطعيت همراه با محبت براي ارتباط با کودک ضروريست. بطوري که سالمترين فرزندان را گروه والدين قاطع با محبت پرورش دهند. آنها اعتماد به نفس بالايي دارند و قدرت منطق و استدلال آنها در کنار تأمين شدن نيازهاي عاطفي‌شان رشد پيدا مي‌کند. آنها ياد مي‌گيرند بايد برخي خواسته‌ها را بنا به دلايلي به تأخير انداخت. همچنين در کنار محبتي که از والدين خود دريافت مي‌کند، مي‌داند که قاطعيت پدر و مادر به معني فقدان محبت آنها نسبت به او نيست.
فرزندان گروه والدين قاطع با محبت داراي اعتماد به نفس بالايي هستند و قدرت منطق و استدلال آنها در کنار تأمين شدن نيازهاي عاطفي‌شان رشد پيدا مي‌کند
توصيه‌هاي تربيتي
در کنار اينکه سعي مي‌کنيم توضيحات خود را در حد درک و توان کودک ارائه کنيم، از بکار بردن واژه‌ها و اصطلاحات و تلفظ کودکانه خودداري کنيم. کودک شيوه صحيح ارتباط زباني را از پدر و مادر ياد مي‌گيرد، بنابراين شيوه درست برقراري ارتباط زباني را به او نشان دهيم.
از گول زدن و فريب دادن کودک بخاطر اينکه موقتا او را ساکت کرده باشيم يا بنا به دلايل ديگر خودداري کنيم. اين مسأله موجب خواهد شد اعتماد کافي به ما نداشته باشند.
احساسات کودک را درک کنيم. کودکي که گريه مي‌کند نياز به درک شدن دارند. زماني که کودک حس کند با او همدردي مي‌شود، راحتتر آرام مي‌گيرد تا زماني که پدري به اجبار از وي مي‌خواهد بس کند. پدر و مادراني که اولين بار از اين شيوه استفاده مي‌کنندف بدانند که تداوم چنين شيوه کودک را به اين مسأله عادت خواهد داد.
تنها خواسته‌هايي را که شما دلايل منطقي براي رد آنها داريد با قاطعيت رد کنيد. در غير اينصورت اگر قرار است رفتاري را با اصرار کودک انجام دهيد بدون اصرار او در همان مرحله اول خواستن انجام دهيد.
همينطور اگر خواسته‌اي از کودک داريد و مي‌خواهيد حتما کودک آن را انجام دهد تا آخرين مرحله يعني زماني که او رفتار مورد نظر را انجام مي‌دهد قاطع بمانيد.
با کودکان خود زياد صحبت کنيد. اين کار علاوه بر سرعت بخشيدن به رشد کلامي او رابطه مناسب و نزديکي را بين شما و او ايجاد مي کند. به او فرصت دهيد صحبت کنيد و دلايلش را توضيح دهد.
روش ارتباطي توام با احترام با کودک در پيش بگيريد. به اين طريق او خود را موجودي ارزشمند خواهد دانست و عزت نفس او رشد پيدا خواهد کرد. تنبيه را براي فرو نشاندن خشم و ناراحتي خود استفاده نکنيم. علاوه بر اينکه سعي مي‌کنيم تنبيه‌ها بدني نباشد آنها را به عنوان يک شيوه و با حفظ خونسردي خود بکار ببريم.
انتظارات خود را متناسب با توانايي هاي او در آوريم.
بازي بهترين موقعيت براي برقراري ارتباط با کودک است. ساعات زيادي را براي بازي با کودک اختصاص دهيم.
www.eporsesh.com